Nie od dziś wiadomo, że fizyka nie jest ulubionym przedmiotem uczniów. Na pierwszy „rzut oka” wydaje się być niezrozumiała i nielogiczna, a to przecież nieprawda. Dlatego warto przekonać młodzież do nauki tego przedmiotu, choć nie będzie to łatwe zadanie. Wszak kto z nas lubił fizykę niech podniesie rękę. Tak nam się szczerze wydaje, że tych rąk nie byłoby sporo uniesionych. Owszem możemy powiedzieć „za moich czasów fizyka była trudniejsza, bo nauczyciele nic nie uczyli tylko wymagali”, choć pewnie było to nie tak dawno temu to coś w tym jest. Na szczęście obecnie pedagodzy mają do dyspozycji świetne podręczniki choćby ten pt. „Zrozumieć fizykę”. Warto zatem wiedzieć, że doświadczenia są kluczem do zrozumienia fizyki.
Doświadczenia w fizyce i ich rola
Chyba nikogo nie trzeba przekonywać, że łatwiej się uczy i zapamiętuje mogąc to wcześniej zobaczyć. Zatem, aby zrozumieć prawa fizyczne najlepiej poznać je od swoistej podszewki. Warto tutaj zwrócić uwagę jak ważna jest rola samych doświadczeń również w tym, aby zainteresować potencjalnego odbiorcę, czyli ucznia. Wystarczy tutaj choćby odwołać się do związku przyczynowo-skutkowego, który determinuje wiele nauk przyrodniczych, do których niewątpliwie należy fizyka. Warto tutaj zacytować klasyka: „Ładny eksperyment jest sam w sobie bardziej wartościowy niż dwadzieścia wzorów wydobytych z naszych umysłów”. Te słowa Alberta Einsteina dobitnie pokazują, dlaczego tak ważne jest przeprowadzanie eksperymentów, które zdecydowanie bardziej przyciągają uwagę niż sama teoria. Zatem na lekcji nauczyciel winien tłumaczyć zasady zjawisk, podpierając się przykładami, najlepiej w formie prostych eksperymentów.
Lekcje doświadczalne – czyli sposoby zainteresowania uczniów fizyką
Nie odkryjemy Ameryki, jeśli stwierdzimy, że aby przyciągnąć uwagę uczniów lekcja musi być bardzo ciekawa. Samo omawianie zagadnienia niewiele da, jeśli dzieci nie będą mogły go „namacalnie” zrozumieć. W ten sposób można zachęcić do nauki nawet tych, którzy niekoniecznie wykazują zainteresowanie, a o jakiejkolwiek aktywności nie ma już mowy. Wszak to nauczycielowi również powinno zależeć, aby uczniowie z chęcią przychodzili się uczyć, bo przecież „nie ma nudnego przedmiotu, są tylko nudni nauczyciele”. Fizyka jest przedmiotem, gdzie doświadczenia pełnią kluczową rolę w poznaniu, ale i zrozumieniu współczesnego świata. Choćby zasady działania kolejek górskich są dla większości niezrozumiałe. Nie wspominając już o tym, że nawet dorośli ludzie prowadzą dywagację o tym, jak to jest możliwe że wagonik kolejki górskiej nie wypadnie z szyn. I tutaj kłaniają się proste zasady fizyki. Zatem nie sztuką jest kazać dzieciom wkuwać, sztuką jest uczyć ich myślenia, zrozumienia i analizy tego co zobaczą. Dlatego właśnie rola lekcji doświadczalnych jest tak duża.
Eksperymenty na lekcji – sposoby zaangażowania uczniów
Eksperymenty przeprowadzane na lekcjach przez nauczyciela niewątpliwie przyciągają uwagę uczniów. Ale warto również pozwalać dzieciom prowadzić je samodzielnie, najlepiej w niewielkich grupach. Pozwala to na zrozumienie owych zagadnień. To także nauka planowania i samodzielności, nie wspominając już o podejmowaniu własnych decyzji. Szkoła przecież nie powinna zabraniać niezależności. Podczas eksperymentów dzieci poznają nowe zjawiska, przypominają sobie działanie wcześniejszych praw, co pozwala nie tylko na poszerzenie wiedzy, ale też jej usystematyzowanie. Warto wiedzieć, że sporo praw fizyki ma zastosowanie w codziennym życiu.
Bo podręcznik również ma zainteresować
Oczywiście lekcje doświadczalne nie mogą stanowić wszystkich lekcji. Dlatego należy też wybierać ciekawe podręczniki z fizyki do szkoły ponadpodstawowej. Warto, aby język był prosty, a zagadnienia przedstawianie w sposób zrozumiały, który zaciekawi ucznia. Świetnym wyborem jest podręcznik „Zrozumieć fizykę”, gdzie nacisk kładziony jest na przeprowadzanie doświadczeń wyników. Młodzi ludzie uczą się też stawiania hipotez. A jak wiadomo ciekawość jest kluczem do zdobycia wiedzy.
Zatem warto pracować z uczniami i prowadzić doświadczenia. Takie lekcje zachęcą ucznia do dalszej edukacji i być może wreszcie odczarowany zostanie mit, że fizyka jest nauką niezrozumiałą. A przecież to nieprawda.